Modale verschuiving: het laaghangende fruit bij de reductie van bedrijfsemissies

Naarmate duurzaamheidsrapportage en netto-nuldoelstellingen bedrijfskritiek worden, staan reismanagers onder toenemende druk om echte, meetbare emissiereducties aan te tonen. Voor veel organisaties blijft reizen, met name vliegen, een significante bijdrage leveren aan Scope 3-emissies.

Bemoedigend is dat er levensvatbare alternatieven opkomen. In 2025 kondigde Eurostar plannen aan om haar netwerk uit te breiden naar Frankfurt en Genève, waardoor nieuwe opties ontstaan voor in het VK gevestigde bedrijven die hun reisprogramma’s willen decarboniseren. Voor bedrijven die tot nu toe duurzame reisopties tussen het VK en Europa beperkt vonden, vertegenwoordigt dit een langverwachte verschuiving.

“Afgezien van enkele bestaande Eurostar-verbindingen, zoals Parijs, Brussel, Amsterdam en Lille, was er zeer weinig alternatief voor vliegen,” legt Pippa Ganderton, Directeur bij ATPI Halo, uit. “En hoewel hybride of elektrische voertuigen vooruitgaan, hebben de meeste zakenreizigers geen tijd voor veerboten of uitgebreide oplaadstops.” In deze context zijn uitgebreide hogesnelheidstreinopties niet alleen een gemak, ze zijn een katalysator voor verandering.

Waarom spoorvervoer belangrijk is voor emissiereducties

Overstappen van lucht- naar spoorvervoer biedt een van de meest directe en impactvolle kansen om reisemissies te verminderen. De UK Rail Delivery Group meldt dat spoorvervoer emissies met meer dan 80% kan verminderen op veel binnenlandse routes, en hetzelfde geldt voor een groot deel van Europa voor korte zakenreizen.

Omdat luchtvaart vaak verantwoordelijk is voor de hoogste emissie-output in zakelijke reisprogramma’s, heeft deze verschuiving tastbare voordelen. ATPI ondersteunt deze transitie door interne rapportagetools zoals Carbon Analytics en Carbon Savings binnen ATPI Analytics, evenals het geavanceerde, dynamische emissiedataplatform Thrust Calculator, beide aangedreven door de Thrust Carbon-methodologie. Deze tools stellen klanten in staat om hun reisvoetafdruk te analyseren, routes te identificeren waar modale verschuiving haalbaar is, en emissiereducties te simuleren met behulp van voorspellende analyses.

Modaal verschuivingspotentieel wordt doorgaans beoordeeld door lucht- en spoorwegreisstijden te vergelijken. “We werken met klanten om drempelwaarden te definiëren, bijvoorbeeld het vervangen van vluchten onder twee uur door treinreizen van maximaal vier uur,” zegt Ganderton. “Onze rapportageplatforms helpen de impact van die keuzes te visualiseren.”

Van beleid naar praktijk

Hoewel het bewustzijn toeneemt, ligt de sleutel tot echte verandering in beleid. ATPI heeft klanten in sectoren zoals financiële dienstverlening zien gaan van het aanmoedigen van gedrag naar het actief verplichten van spoorvervoer voor hoogfrequente routes zoals Londen–Parijs. Volgens Ganderton is dit waar de echte impact begint: “Klanten die hun CO₂e-emissies openbaar maken, vrijwillig of als onderdeel van niet-financiële audits, realiseren zich snel dat modale verschuiving een van de meest effectieve manieren is om hun voetafdruk te verkleinen.”

Het introduceren van eersteklas spoorvervoer voor langere reizen, het toestaan van een extra hotelnacht om langere reistijd te compenseren, het stimuleren van emissiereducties door teamuitdagingen, of het implementeren van koolstofbudgetten zijn allemaal bewezen manieren om deze transitie te ondersteunen. “Koolstofprijsstelling is een ander effectief instrument,” voegt zij toe, “waarbij bookers het kostenvoordeel van het kiezen van spoor boven lucht direct zien op het moment van boeken.”

Deze praktische hefbomen helpen bedrijven duurzaamheidsdoelen in balans te brengen met productiviteit en reizigerscomfort, en tonen aan dat groenere keuzes geen compromis hoeven te betekenen.

Tijd, tracking en reizigerservaring

Begrijpelijkerwijs blijven verlengde reistijden een veelvoorkomende zorg. Daarom werkt ATPI nauw samen met klanten om realistische grenzen te stellen en gelaagd reisbeleid te creëren gebaseerd op routelengte en operationele behoeften.

Cruciaal is dat zorgplicht niet gecompromitteerd hoeft te worden. ATPI’s risicomanagementtools volgen spoorboekingen net zo effectief als lucht, waardoor reizigers zichtbaar blijven voor de organisatie en waarschuwingen en ondersteuning ontvangen wanneer verstoring optreedt. En wat betreft reizigerservaring levert spoorvervoer vaak verrassende voordelen.

“Er kunnen andere efficiëntiewinsten zijn door over te stappen naar spoorvervoer,” zegt Ganderton. “Minder tijd besteed aan het doorgaan van drukke luchthavens en meer tijd winnen om aan boord te werken of te ontspannen.”

De business case voor nu handelen

Met toenemende druk om reisemissies openbaar te maken en aan regelgevingsverwachtingen te voldoen, wordt het venster voor vrijwillige verandering smaller. Bedrijven die modale verschuiving nu in hun strategie inbouwen, hebben veel meer kans om emissies te verminderen voordat wettelijke verplichtingen hen dwingen tot meer abrupte aanpassingen.

“Vroeg beginnen, op uw eigen voorwaarden, geeft organisaties tijd om zich aan te passen,” zegt Ganderton. “Het stuurt ook een duidelijk signaal naar auditors dat duurzaamheid met integriteit wordt ingebed.”

Het verschuiven van vraag van lucht naar spoor ondersteunt ook toekomstige spoorinfrastructuurinvesteringen in het VK en Europa. “Wanneer overheden en operators groeiende bedrijfsvraag zien, helpt het investeringen in netwerkuitbreiding te rechtvaardigen,” voegt zij toe.

Echte reducties beginnen met slimmere reiskeuzes

Terwijl bedrijven werken aan het decarboniseren van reizen, is het alleen compenseren van onvermijdelijke reisemissies niet langer genoeg. Modale verschuiving biedt een bewezen, praktische manier om echte reducties te bereiken, en het is nu beschikbaar. ATPI helpt klanten de weg te wijzen door spoor-eerst strategieën in te bedden in reisprogramma’s die slim, efficiënt en afgestemd zijn op langetermijnduurzaamheidsdoelen.

“Duurzaamheidsdoelen en Net Zero kunnen alleen worden bereikt door gedurfde beslissingen,” concludeert Ganderton. “Stel een realistische afkapgrens vast voor hoeveel uur treinreizen acceptabel is en begin spoor te verplichten boven lucht waar het zinvol is. De klimaatzaak, en de business case, zijn er al.”